Bireylerin kurmuş oldukları ilişkilerde kendilerini yetersiz hissetmeleri veya yaşamış oldukları ilişkilerde tatmin edici olmayan sosyal yaşantılar içinde olmaları, yaşamlarını birçok yönden etkileyebilmektedir. Bu da bireylerin kendilerini toplumdan soyutlanmalarına ve yalnız hissetmelerine sebep olabilmektedir.
Yalnızlık, patolojik birçok zihinsel sorunun ve kişilik bozukluklarının ön hazırlayıcısı olarak bilinen, toplumların hepsinde yoğun olarak yaşandığı gözlemlenen bir gerçektir. Yalnızlık, genellikle toplumda fiziksel olarak tek başına olma durumu olarak bilinmektedir. Literatürde ise yalnızlık kavramı, genelde "bireyin yaşamakta olduğu sosyal ilişkiler ile yaşamak istediği ilişkiler arasında görülen farktan ve çelişkiden dolayı ortaya çıkarı, rahatsız edici, psikolojik bir durum" şeklinde ifade edilmektedir.
Bu nedenle yalnızlık, basit olarak görülen, fiziksel bir yalnız olma durumundan ortaya çıkan bir duygu değildir. Kişi, sosyal ilişkide bulunduğu kişiler ile beraber olduğu zaman da yalnızlığı yaşayabilir. Bu durumda yalnızlık duygusunun temelini, bireyin sosyal ilişkilerinin yetersizliği ve bu ilişkilerden alınan doyum düzeyinin düşük oluşu teşkil etmektedir denebilir.
Rokach[4] , yalnızlığı, evrensel bir fenomen olarak görmekte ve insanın, yaratıldığı günden beri bu duyguyu yaşadığını ifade etmektedir. Rolheiser[4] ise yeryüzünde yaşayan hiç kimsenin şu veya bu şekilde söz konusu yalnızlık duygusunu yaşamaktan ve bununla mücadele etmekten uzak olmadığını ileri sürmektedir. Weiss[5], Duygusal ve Sosyal Soyutlanma adlı teorisinde, yalnızlığın ortaya çıkmasında altı tip ilişkiden bir veya bir kaçının yetersiz olmasının etkili olduğunu öne sürmüştür. Bunlar:
Bağlılık (Attachment): Bireyin kendini emniyet ve güven içinde hissedebileceği ilişkiler.
Sosyal Entegrasyon (Social integration): Çevresindeki insanlar ile sosyal ilişkiler topluluğu oluşturmak.
Yaşama Fırsatı/İmkânı (Opportunity for Nurturing): Bireyin başka insanların iyiliği, sağlığı için kendisini sorumlu hissettiği ilişkiler.
Değer Verme (Reassurance of Worth): Bireyin yeteneklerinin, becerilerinin ve başarılarının farkedildiği. Önemsendiği ilişkiler.
Güvenilir Uyuşma (Reliable Alliance): Bireyin yardım alabileceği ilişkiler.
Rehberlik (Guidance): Bireyin tavsiye, destek alabileceği ilişkiler.
Yalnızlığın, önemli bir boyutu da Moustakes tarafından ifade edilmiştir. Yalnızlığın üzerinde durulması gereken iki farklı boyut olduğundan bahseden Moustakes bunları, olumluluk ve olumsuzluk yönler olarak ele almıştır. Diğer bir boyut olarak da varoluşsal yalnızlık ile yalnızlık kaygısı arasındaki farklılığı ince bir çizgiyle belirten Moustakes[6], varoluş yalnızlığının, insan yaşamında kaçınılmaz bir durum olduğunu, insanın kendisi ile yüzleşme sürecinin içerdiğini ve benlik gelişimine katkı sağladığını belirtmektedir. Bu durumun tam tersi olan yalnızlık kaygısı, olumsuz bir yaşantı olup insanın insana yabancılaşmasına yol açmaktadır.
Brelim, yalnızlığın nedenlerini; sahip olduğumuz ilişkilerdeki eksikliklere, ilişkilerimizde istediğimiz gibi değişiklikleri yapamadığımıza ve kişisel özelliklerimize bağlamıştır. Brelim, bunları açıklarken, yaşamış olduğumuz ilişkilerdeki eksikliklerin sebeplerini Rubenstain ve Sliaver'in çalışmalarından almış olduğu aşağıdaki 5 faktörlere bağlamıştır:[8]
Yabancılaşma
Birilerine bağlı olmama
Tek başına olma
Zorunlu ya da zorla soyutlanma
Yerinden olma.
Bu bilgiler ışığında görüldüğü gibi yalnızlık ile ilgili farklı kişiler tarafından, değişik boyutlara göre çeşitli kuramsal görüşler öne sürülmüştür. Kuramları genel bir değerlendirmeye tabi tutmak gerekir ise sosyal ilişkiler ve ilişkilerden edinilen tatmin düzeyi boyutu üzerinde yoğunlaşılmıştır.
UCLA Yalnızlık Testi (3. Versiyon)
Aşağıda çeşitli duygu ve düşünceleri içeren ifadeler verilmektedir.[8] Sizden istenilen her ifade de tanımlanan duygu ve düşünceyi ne sıklıkta hissettiğinizi ve düşündüğünüzü her biri için tek bir harfi işaretleyebilirsiniz. (Yalnızlık testi tanı koyma amaçlı değildir).
Ben bu durumu HİÇ (H) yaşamadım: 0 puan
Ben bu durumu NADİREN (N) yaşarım: 1 Puan
Ben bu durumu BAZEN (B) yaşarım: 2 Puan
Ben bu durumu SIKLIKLA (S) yaşarım: 3 Puan
Teste Başla
(Yanınıza kalem ve kağıt alınız...)
Birçok şeyi tek başıma yaparken mutsuz hissediyorum. (S) (B) (N) (H)
Konuşacak kimsem yok. (S) (B) (N) (H)
Bu kadar yalnız olmaya dayanamıyorum. (S) (B) (N) (H)
Yoldaş/dost konusunda eksikliğim var. (S) (B) (N) (H)
Kimsenin beni gerçekten anlamadığını düşünüyorum. (S) (B) (N) (H)
Kendimi, insanlar beni arasın veya bana mesaj atsın diye beklerken buluyorum.(S) (B) (N) (H)
Yüzümü dönebileceğim kimse yok. (S) (B) (N) (H)
Artık kimseye yakın değilim. (S) (B) (N) (H)
Etrafımdakiler, benim ilgi alanlarıma ve düşüncelerime sahip değiller. (S) (B) (N) (H)
Dışlanmış hissediyorum. (S) (B) (N) (H)
Tamamen yalnız hissediyorum. (S) (B) (N) (H)
Etrafımdakilerle irtibat veya iletişim kuramıyorum. (S) (B) (N) (H)
Sosyal ilişkilerim yüzeyseldir. (S) (B) (N) (H)
Bana eşlik edecek birine hasretim. (S) (B) (N) (H)
Kimse beni yeterince iyi tanımıyor. (S) (B) (N) (H)
Diğerlerinden yalıtılmış hissediyorum. (S) (B) (N) (H)
Bu kadar içime kapanık olduğum için mutsuzum. (S) (B) (N) (H)
Yeni arkadaşlar edinmek benim için zor. (S) (B) (N) (H)
Diğerlerinin beni görmezden geldiğini ve dışladığını düşünüyorum. (S) (B) (N) (H)
Etrafımda insanlar var ama hiçbiri benimle değiller. (S) (B) (N) (H)
20 sorudan oluşan yalnızlık testi tamamladınız. Şimdi sıra geldi sonuçları değerlendirmeye.
Sonuçların Yorumlanması
Bu testte alabileceğiniz en yüksek puan 60 iken, en düşük puan 0'dır. 60 puana yaklaştıkça yalnızlık duygunuz artış gösteriyorken, 0 puana yaklaştıkça yalnızlık duygunuz azalmaktadır.
Yalnızlık skorunuzu ölçmek tek başına bir ruhsal rahatsızlık olduğu anlamına gelmemektedir. Yalnızlık depresyon vb. birçok ruhsal rahatsızlıkta görülmektedir; ancak tek başına bir rahatsızlık değildir. Skorun yüksek olması size herhangi bir tanı koyma konusunda fikir vermez. Ancak skorun yüksek olması halinde neden yalnız olduğunuzu ve bu durumdan nasıl kurtulacağınızı düşünmeniz gerekebilir. Bu sorunla mücadelede kendinizi güçsüz ve çaresiz hissediyorsanız, ruhsal destek almanızın zamanı gelmiş demektir. Zaman geçirmeden bir psikolog veya psikiyatrist ile görüşmenizi tavsiye ederiz.
Kaynakça
M. Buluş. (2020). Üniversite Öğrencilerinde Yalnizlik. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, sf: 82-90. | Arşiv Bağlantısı
O. Aydın. Yalnızlık Testi Ile Ne Kadar Yalnız Olduğunu Değerlendir. (13 Temmuz 2020). Alındığı Tarih: 1 Ağustos 2020. Alındığı Yer: Mentaliumist | Arşiv Bağlantısı
L. A. Peplau, et al. (1984). Loneliness: A Sourcebook Of Current Theory; Research And Therapy.. Yayınevi: New York: Wiley-Interscience.
^ a b A. Rokach. (1989). Antecedents Of Loneliness: A Factorial Analysis. Journal of Psychology, sf: 123. | Arşiv Bağlantısı
^ H. Vinccn, et al. (1989). Measuring The Emotional /Social Aspect Of Loneliness And Isolation. Yayınevi: Loneliness: Theory, Research and Applications.
^ A. Demir. (1990). Üniversite Öğrencilerinin Yalnızlık Düzeylerini Etkileyen Bazı Etmenler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi. | Arşiv Bağlantısı
S. Brelim. (2020). Intimate Relationships. Yayınevi: Random House.
^ a b D. Russell, et al. (1978). Developing A Measure Of Loneliness. Journal of Personality Assessment, sf: 290-294. | Arşiv Bağlantısı
Comments